Crkva Uspenja Presvete Bogorodice

O nastanku i trajanju Svetouspenskog hrama najupečatljivije govore reči zapisane u Crkvenom letopisu: „Kad je Obščestvo pančevačko rešilo da usred varoši podigne crkvu, budući da je Preobraženska crkva na samom severnom kraju Pančeva sazidana i tako za južni kraj veoma udaljena, kupilo je1794. godine jedan plac od Dojčbanatske regimente za 1677 forinti srebra. Udovica Lambrovićka je poklonila za buduću crkvu jedan plac s malom kućom od jedne sobe i kuhinje u kojoj je bila škola dok se nije sazidala nova 1796. godine. Na istom placu je sazidana 1798. privremena kapela u kojoj se do 1810. g. vršila služba. Ovo mesto označava i sada stub s natpisom u crkvenoj ogradi. Još jedan plac kupljen je 1801. g. od Ilije Iberajtera za 5000 forinti i tako je formiran sadašnji četverougaoni prostor u crkvenoj ogradi. Temelj je postavljen 17. juna 1807. godine. Crkva je završena i osvećena po blagoslovu nadležnog episkopa 15. avgusta 1811. godine.
Dva tornja Svetouspenske crkve simbolično predstavljaju srpski narod u dve carevine: i pored velikog protivljenja austrougarskih vlasti, Srbi iz Pančeva su pomagali ustanike u Šumadiji, te je Karađorđe zauzvrat dao građu za hram (650 hvati drva). Prota Andrej Arsenijević je prilikom osvećenja temelja, na velikom vhodu, pomenuo i Karađorđa, zbog čega je bio osuđen i proteran iz grada. Docnije je pomilovan i vraćen u Pančevo gde je umro i sahranjen u priprati hrama 1816. godine.
Austrijanci su 1916. godine skinuli tri manja zvona, a 1918. bakar sa tornjeva. Petar Miloradović je 1925. godine kupio i poklonio tri zvona livena u livnici Pantelića u Zemunu, osvećena 27/14. avgusta 1925. godine Generalna opravka hrama izvršena je 1930/31.godine. Postojeći malter je zamenjen veštačkim kamenom, a fasada bogato ukrašena. Unutrašnjost hrama oslikao je Živorad Nastasijević, a arhitekta Veselin Tripković iz Beograda je, pod mudrim nadzorom prote Petra Maksina, projektovao plan i sastavio predračun radova. Tom prilikom u jabuci tornja pronađen je zapis koji je prota Vasa Živković ostavio u metalnoj kutiji: kad su kutiju otvorili, zapis se raspao, ali je ipak sačuvan i dešifovran.
https://www.uspenskihrampancevo.com/
http://www.pancevo.rs/

Панчево